Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 63

 

Đoạn Trường Sầu Ly (2)

 

“ Xốn xang cá nước mặn mòi

Hậu phương tiền tuyến đầu ngòi cuối sông

Đêm nay trăng sáng mênh mông

Dừng chân tạm nghỉ cánh đồng cỏ tươi

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 62

 

Đoạn Trường Sầu Ly (1)

 

Chủ trương của tôi là quang vinh tiếng Việt, cổ võ tinh thần dân tộc uống nước nhớ nguồn. Chinh Phụ Ngâm do Đặng Trần Côn sáng tác hoàn toàn bằng chữ Hán Việt nghĩa là viết chữ Tàu nhưng đọc theo giọng Việt phát âm hoàn toàn khác hẳn với người Tàu, không giống như ngày nay học chữ Anh, Pháp, Đức vân vân và vân vân thì phải viết và phát âm hoàn toàn giống họ. Bà Đoàn Thị Điểm và ông Phan Huy Ích nghe nói là hai tác giả bản dịch Chinh Phụ Ngâm ra tiếng Việt bằng chữ Nôm theo thể thơ song thất lục bát hai người đó sống và chết cách nhau khoảng 70 năm. Bà Đoàn Thị Điểm thế hệ trước, còn ông Phan Huy Ích thế hệ đàn em sinh sau.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 61

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (7)

 

Nghệ sĩ Thu Hà đã ngâm video số 7, cũng là video cuối cùng tập thơ Hồng Nhan Bạc Mệnh. Video này dài nhất và cũng là video nghe mà lâm ly não nuột lòng người. Con gái Việt Nam bây giờ được tự do yêu đương không phải chịu cảnh cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy, cảnh làm lẽ mọn, hay cống tiến cho triều đình để làm cung nữ thị tỳ nô dịch nữa. Nhưng nạn tảo hôn, gả bán lấy chồng Đài Loan, Trung Hoa, Nam Hàn hay theo đường dây buôn người làm gái mãi dâm còn là vấn nạn của xã hội. Thôi chuyện nay tôi không bàn nhiều, vì các bạn còn biết nhiều. Tôi bàn về câu chuyện xưa cách chúng ta gần 300 năm về cảnh ngộ của cuộc đời cung nữ mà thi sĩ Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều đã viết bằng thể thơ song thất lục bát với tên gọi: Cung Oán Ngâm Khuc.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 59

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (5)

 

Không biết cái tai nghe của mọi người thế nào? Chứ công bằng thẳng thắn mà nói tôi nghe nghệ sĩ Thu Hà ngâm đoạn video số 5 này mà thấy lâm ly sầu thảm vô cùng. Tôi xin khẳng định một điều chắc chắn tai tôi không phải là loại tai trâu, cũng biết thưởng thức âm nhạc mà thương cho cuộc đời nàng cung nữ ngày xưa đầy bất hạnh oan trái khổ đau. Nàng chỉ là một thứ nô lệ tình dục, để thoả mãn những cơn dục vọng điên cuồng thú tính của bọn vua chúa quan quyền chứ có hay ho gì cái danh hiệu cung nữ vợ lẽ của vua.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 60

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (6)

 

Video số 6 này Thu Hà ngâm thật là tuyệt vời. Đoạn Hồng Nhan Bạc Mệnh này dài 60 câu tôi nghe không thấy chán, càng nghe càng ham vì các câu thơ bìu ríu tha thiết quấn quít nhau vần điệu rất khít. Theo tôi có thể nói là chỉn chu về thanh luật lục bát. Nên tôi thích thú quá mà gõ luôn một tràng liên thanh cũng thơ lục bát tặng nghệ sĩ Thu Hà.

 

Mủi Lòng Cát Sĩ

cảm xúc khi nghe Thu Hà ngâm video số 6

 

Đoạn này dài sáu mươi câu

Giọt mưa cẩm tú ngọc châu tuôn trào

Thu Hà nước mắt nghẹn ngào

Ba trăm năm khóc má đào tàn phai

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 58

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (4)

 

Thật là hồi hộp, tôi nín thở lắng nghe Thu Hà diễn ngâm video số 4 bài thơ dài như một bản trường bi ai ca của tôi. Tôi viết hoàn toàn bằng lục bát, bằng hơi thở của dân tộc Việt từ thời xa xưa manh nha từ các dân tộc Mường, Nùng, Chàm vân vân đã hát những bài ca dao rồi biến hóa dần thành thơ lục bát, những bản tình ca du dương ngấm vào máu thịt trải qua bao thế kỷ lầm than vận nước nổi trôi mà nghệ thuật hóa thành thể thơ lục bát điêu luyện tinh xảo về ý và vần điệu một cách lo rich thanh luật cao như ngày nay. Thật khôi hài cho những kẻ mài dùi khinh sử chuyên học chữ nho chỉ đề cao thơ đường luật của Tàu mà nô lệ hóa về văn hóa Khổng Khưu, coi thường vốn văn hóa tinh hoa của dân tộc mình, coi thường lục bát nôm na quê mùa. Lục bát tuy sinh sau đẻ muộn hơn song thất lục bát, nhưng sức sống trường tồn của thể loại này dẻo dai phải nói là cao hơn song thất lục bát. Song thất lục bát có nguy cơ bị thất lạc trong dân gian may thay lại được hồi sinh trở lại. Tôi cũng rất đắm đuối say xưa với thể thơ song thất lục bát và với tôi hai thể này tôi quen dùng như hai thanh bảo kiếm thơ ca. Hồi mới đầu làm thơ, tôi rất thích làm thơ đường luật và thơ 7 chữ theo lối tứ tuyệt trường thiên không đối câu đối chữ để tả tình và cả 8 chữ 5 chữ nữa. Bây giờ thì rất ít khi làm, và chỉ trau chuốt cho thơ lục bát.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 57

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (3)

 

Trước hết xin cảm tạ nghệ sĩ Thu Hà đã ngâm video số 3 tuyệt vời lắm. Đây là một đoạn thơ hơi khó hiểu, mặc dù tôi đã cảm xúc ra thơ lục bát ngôn ngữ thuần Việt. Còn theo bản song thất lục bát của cụ Nguyễn Gia Thiều tôi tin thiên hạ rất ít người hiểu nổi. Trừ những bậc tinh hoa cổ học, chữ nghĩa giắt đầy mình. Nên thơ cụ Nguyễn Gia Thiều làm ra theo tôi nghĩ rất điêu luyện tuyệt phẩm nhưng tiếc thay rất ít người ngâm thơ Cung Oán Ngâm Khúc. Tôi mới chỉ nghe Hồng Vân ngâm bài này rất lâu từ bản song thất lục bát. Nghệ sĩ Hồng Vân ngâm thành 8 chương đoạn hoàn toàn chỉ ngâm không có video làm nền làm cảnh.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 56

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (2)

 

Các bạn đã xem video số 1 tả về kiếp hồng nhan bạc mệnh, chắc hẳn trong tai trong đầu phẳng phất dư âm, có còn cảm nhận ra và nghe thấy gì không?

Tiếng tiêu sáo trúc véo von

Tiếng người thiếu phụ nỉ non não nùng

Hồn mây thơ thẩn hãi hùng

Đoạn trường cánh hạc rợn rùng biển khơi

Thu Hà giọt lệ tuôn rơi

Khóc nàng cung nữ tả tơi phận mình

Chập chờn huyền ảo màn hình

Gần xa thổn thức hành tinh xoay vần

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 55

 

Hồng Nhan Bạc Mệnh (1)

 

Cám ơn nghệ sĩ Trần Thu Hà đã ngâm thơ lục bát dài. Bài trường ca ai oán khổ não của tôi với nhan đề “Hồng Nhan Bạc Mệnh“ tả về cảnh ngộ đời một người cung nữ tài sắc vẹn toàn, lúc đầu được vua chúa yêu rất sủng ái sau bị bỏ rơi, ghẻ lạnh. Tôi đã cảm xúc phỏng theo bài thơ song thất lục bát dài của thi sĩ Nguyễn Gia Thiều có tên gọi là “Cung Óan Ngâm Khúc“. Tiên sinh vốn dĩ là con trai của quận chúa Quỳnh Liên cháu ngoại chúa Trịnh Hy Tô. Xuất thân một võ quan được phong tới chức Ôn Như Hầu, ông lại rất giỏi tinh thông thanh luật làm thơ đường luật và thơ song thất lục bát.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 54

 

Tứ Đại Giai Nhân

 

Tình cờ lên mạng facebook rong chơi, thơ thẩn, thẩn thơ với nhân tình thế thái. Bỗng thấy tấm ảnh chụp nghệ sĩ ngâm thơ Trần Thu Hà với 3 người bạn gái, chắc là bạn học cùng lớp hay là bạn gái thuở thiếu thời hoa niên nở rộ. Những bông lan cuối thu để sắp sang mùa đông băng giá vẫn còn hương sắc nồng nàn như nuối tiếc những ngày xuân đã qua. Thu Hà cười bảo: Mọi người ơi! Đây là tứ đại giai nhân nè. Tôi thấy câu nói vô tình của Thu Hà hay hay ngồ ngộ, thấy lòng mình đang tràn trề hửng khởi mới gõ liền một mạch bài thơ “ Tứ Đại Giai Nhân“. Cứ tưởng chỉ là tếu táo cho vui không ngờ đọc lại và hôm nay được nghe Thu Hà diễn ngâm mới giật mình thì ra bài thơ ngẫu hứng của mình cũng da diết tình tứ ý nghĩa ra phết.

 

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 53

 

Sầu Ly Ai Oán (5)

 

Sầu Ly Ai Oán của tôi viết theo thể thơ lục bát còn rất dài, nhưng nghệ sĩ Thu Hà chỉ ngâm đến băng video số 5 thôi thì dừng lại không muốn ngâm tiếp nữa. Vì các đoạn sau toàn tả cảnh đâm chém máu me đầm đìa như trong kiếm hiệp. Mới đầu tôi chỉ nghĩ bụng mình làm một cuộc kim thiền thoát xác, hồn Trương Ba da hàng thịt. Nghĩa là tôi tự hóa thân mình vào nàng công chúa hay hoàng thái hậu Ngọc Hân để gọi hồn chồng là vua Quang Trung Nguyễn Huệ về, nghĩa là tôi phải đóng làm 3 vai diễn: Lu Hà, Ngọc Hân và Quang Trung. Trong thơ tôi phải thể hiện cái khí phách của Quang Trung, cái dịu hiền nhân hậu của Ngọc Hân, tôi phải tự thăng hoa tâm hồn thể xác tôi sao cho thật ướt át êm ái trong mộng như sảy ra ở ngoài đời thật.

 

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 52

 

Sầu Ly Ai Oán (4)

 

Thiết tưởng tâm hồn chúng ta lẽ naò lại chai sạn không thể rung cảm mà không choáng ngợp chìm đắm trong lời thơ, giọng ngâm của Thu Hà, trong tiếng nhạc nền sầu thảm bi ai oán hận như người cung nữ trong cung cấm hay người thiếu phụ chờ chồng trong hai tác phẩm kinh điển Cung Oán Ngâm Khúc và Chinh Phụ Ngâm ở video số 3. Thơ và ngâm thơ như thế mà vẫn còn chê thì không biết như thế nào mới là hay? Ai có thể đủ trình độ tài năng để định gía chung cho tiêu chuẩn nghệ thuật? Bây giờ mời các bạn nghe tiếp video số 4 của Thu Hà, nhẩn nha dừng lại để đọc những lời bình giảng của tôi về ý nghĩa của những câu chữ trong thơ. Tôi chỉ tập trung vào những chữ những câu mà tôi cho rằng khó hiểu để Thu Hà và mọi người thẩm thấu hết cái hay vẻ đẹp của chữ viết và tiếng nói Việt Nam. Tôi không như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn tuyên bố thẳng thừng nhạc ông ta viết ra cấm hỏi ý nghĩa :

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 51

 

Sầu Ly Ai Oán (3)

 

Bây giờ các bạn lại cùng tôi nghe tiếp theo băng video thứ 3. Sầu Ly Ai Oán được Thu Hà diễn ngâm. Tôi phải ôm bụng mà cười khi thấy Thu Hà tranh cãi với một người về tôi là Nam Hay Nữ? Thu Hà cứ một mực tôi là Nam còn người kia nghi tôi là Nữ. Tôi không tin người kia nghi tôi là nữ mà chỉ giả vờ khen tôi lấy lệ rồi mượn gió bẻ măng vì Nam gì mà mang tên Nữ? Lu Hà rõ ràng là tên con gái.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 50

 

Sầu Ly Ai Oán (2)

 

Nghe tiếp theo video thứ 2, Sầu Ly Ai Oán được Thu Hà diễn ngâm, tôi nghe mà rưng rưng nước mắt. Tôi thương cho dân tộc Việt Nam, thương cho nỗi bất hạnh của bao kiếp phận hồng nhan tài hoa bạc mệnh cổ kim xưa nay từ công chúa Huyền Trân, nữ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ, thương cho vua Quang Trung yểu mạng và thái hậu Ngọc Hân lẻ loi giữa nơi hang hùm nọc rắn. Tôi miên man sầu tưởng về những vần thơ lục bát về những tình tiết tôi mô tả trong thơ.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 49

 

Sầu Ly Ai Oán (1)

 

Sầu Ly Ai Oán một bài thơ lục bát dài viết theo thể trường ca bi oán phỏng theo tâm trạng bà Bắc Cung Hoàng Hậu Lê Ngọc Hân khóc chồng là vua Quang Trung Nguyễn Huệ. Bà Lê Ngọc Hân đã viết bài thơ song thất lục bát dài bằng chữ nôm với tên đề: “Ai Tư Vãn“. Tôi tạm giải nghĩa nôm na : Ai là ai oán, tư là riêng tư, vãn là than vãn.

Bài thơ khóc chồng cũng là một bản điếu văn đọc trước bài vị linh cữu vua Quang Trung.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Trần Thu Hà Diễn Ngâm Phần 48

 

Trời em ngâm hay qúa. Anh nghe mà thấy cay cay khoé mắt bởi câu thơ mà chính tự anh tay viết ra:

“Trần gian sao lắm điêu linh

Cánh bèo trôi nổi phận mình về đâu?“

 

Cuôc đời này thật là vô thường, ngắn ngủi như kiếp phù du bèo bọt, một tiếng trống đưa ma là kết thúc tất cả vui buồn giận hờn nuối tiếc khổ hạnh. Hành trang ta mang theo về thế giới bên kia vẫn chỉ là hai bàn tay trắng, có chăng chỉ là những kỷ niệm thơ ca du duơng cùng với tiếng gió, sóng gào, biển động, mưa rơi, thác đổ, suối reo. Tiếng vọng của âm thanh hang đá lạnh lẽo hoang vu.

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 47

 

“Tình Yêu Của Lính“

cảm xúc bản nhạc của Minh Kỳ & Huy Cường

 

Khi nghe bài hát:“Ai Nói Với Em“ của nhạc sĩ Minh Kỳ và Huy Cường được rất nhiều người hát tôi rất lấy làm xúc động về trái tim và tấm lòng người lính hai vai nặng gánh ân tình giữa non sông đất nước cha mẹ giống nòi dân tộc và tình yêu đôi lứa. Tình yêu của những người lính không ích kỷ hẹp hòi hay mang nhiều khổ đau như nàng Kiều phải bán mình chuộc cha, bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn. Vì tình yêu lớn lao như sông dài biển rộng dù cho có phải xả thân hy sinh về tổ quốc họ cũng cam lòng. Hồn tử sĩ vi vu gió thổi sáng tỏ cùng trăng sao và lịch sử

Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 46

 

Bài thơ: “Đàn Oán Cung Sầu“ tôi sáng tác cảm xúc có được nhờ bởi tại lời nhạc của nhạc sĩ Mặc Thế Nhân, bởi giọng ca tiếng đàn của các nam nữ ca sĩ và nhạc công. Thơ cảm xúc là cả một thế giới tâm hồn tinh thần trí tuệ bao la, như trước vẻ đẹp tuyệt mỹ của một cô gái, trước vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ v.v...Thi sĩ Lý Thái Bạch cách đây khoảng 1256 năm trước sắc đẹp lộng lẫy quý phái đài trang của nàng Dương Qúy Phi trong vườn hoa đào mà cảm tác ra bài thơ Thanh Bình Điệu: